Een halfjaar demoveld: transitie naar een natuurinclusieve bollenteelt

Hoe ziet de transitie van gangbare bollenteelt naar natuurinclusieve bollenteelt eruit? Deze vraag staat de komende jaren centraal op het demoveld in Hillegom. Op het veld worden zowel natuurinclusieve als extensieve teeltmaatregelen toegepast. Studenten van de HAS green academy hebben het afgelopen halfjaar nulmetingen verricht en een monitoringsplan opgesteld dat de ontwikkelingen volgt in bodemkwaliteit, biodiversiteit en de kwaliteit van de bollen.

Het demoveld is een initiatief van Living Lab B7 (een consortium met o.a. HAS green academy), de Bollenjongens, Agrifirm-GMN en Greenport Duin- en Bollenstreek. Doel van het demoveld is om natuurinclusieve teeltmethodes te testen en te ervaren. Studenten van de HAS worden betrokken bij de experimenten. De eerste studenten hebben in overleg met de Bollenjongens het afgelopen halfjaar het ontwerpplan voor het veld verder uitgewerkt en een monitoringsplan voor de komende jaren opgesteld.

Het veld is opgedeeld in twee delen waar geëxperimenteerd wordt met zowel natuurinclusieve als extensieve teeltmaatregelen. Natuurinclusieve landbouw draait om het verbeteren van biodiversiteit, waarbij de activiteiten zorgdragen voor natuur en natuurlijke processen zoals plaagbestrijding benut worden. Bij extensieve landbouw wordt het milieu zo min mogelijk belast door minder ‘inputs’ als kunstmest en gewasbeschermingsmiddelen te gebruiken. 

Natuurlijke plaagbestrijding is een belangrijk element in de natuurinclusieve teelt. Daarom is afgelopen winter een heg aangeplant en is er een bloemenstrook ingezaaid. De bloemenstrook bestaat uit onder andere facelia, boekweit en duizendblad. Deze strook biedt voedsel en schuilplek voor insecten, waaronder natuurlijke plaagbestrijders als lieveheersbeestjes en gaasvliegen. De bloemenstrook is aangevuld met bijvoet, een zogenaamde ‘bankierplant’ waar onschadelijke bladluizen op afkomen en extra natuurlijke plaagbestrijders aantrekt. De heg bestaat uit onder andere meidoorn en sleedoorn en vervult een belangrijke functie als overwinteringsplek voor insecten zodat plaagbestrijders jaarrond op het veld kunnen verblijven. 

Het monitoringsplan volgt de ontwikkelingen in bodemkwaliteit, biodiversiteit en kwaliteit van de bollen. Conform dit plan zijn door de studenten in samenwerking met Agrifirm-GMN de eerste nulmetingen verricht. Gekeken is naar chemische bodemeigenschappen zoals gehaltes aan stikstof en mineralen, en fysische eigenschappen als pH, indringingsweerstand en organisch stofgehalte. Ook is microbiële biodiversiteit (bacteriën en schimmels) en ondergronds bodemleven gemeten. Zoals te verwachten viel werd nagenoeg geen ondergronds bodemleven aangetroffen vanwege de inundatie voorafgaand aan de start van het demoveld. 

De studenten hebben afgelopen tijd ervaren dat niet alles altijd loopt zoals gepland. Vanwege het zeer natte najaar konden de tulpenbollen pas in december de grond in. Daardoor was het niet meer mogelijk een groenbemester in te zaaien die als isolatielaag moest dienen op het natuurinclusieve deel. In plaats daarvan is houtvezel toegepast die ook onkruid onderdrukt. Op het extensieve deel is gebruik gemaakt van stro als isolatielaag. Juist het inspelen op deze veranderende omstandigheden maakt duidelijk waarom het belangrijk is om de uitvoerbaarheid van natuurinclusieve en extensieve maatregelen in de praktijk te ervaren. 

Tijdens het GreenportCAFE van 17 januari hebben de studenten hun werk van afgelopen halfjaar gepresenteerd. Het monitoringsplan en de eerste resultaten van de nulmetingen zijn hier te vinden. De transitie naar een natuurinclusieve bollenteelt is een zoektocht waarbij diverse keuzes gemaakt kunnen worden, de studenten hebben hun literatuurstudie daarom uitgewerkt in de vorm van een Keuzeweb met bijbehorende onderbouwing.

Begin februari is een nieuwe groep HAS-studenten gestart. Zij zullen voortbouwen op de reeds verkregen inzichten en ervaringen, (functionele agro-)biodiversiteit meten en indien nodig bijsturen in de teeltmaatregelen. Eerder uitgevoerde metingen worden herhaald en aangevuld met metingen van de bovengrondse biodiversiteit met behulp van diverse insectenvallen. Agrarische natuur- en landschapsvereniging Geestgrond begint dit voorjaar met het tellen van de vogels op en rond het veld.