Nationaal Programma Landelijk Gebied

Wat is het?

Het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) is in juni 2022 gepresenteerd door minister Van der Wal van Natuur en Stikstof. Het is een gevolg van de stikstofcrisis waar Nederland zich in bevindt sinds 2019. Als antwoord op de stikstofcrisis werd de gebiedsgerichte aanpak gepresenteerd, waarin stikstofreducerende maatregelen moeten leiden tot natuurherstel in Natura 2000-gebieden conform de Vogel- en Habitatirichtlijn van de EU. Het NPLG is een verbreding van deze gebiedsgerichte aanpak om tot een vitaal landelijk gebied te komen, waarin ook doelen voor water (cf de Kaderrichtlijn Water) en klimaat (conform de Europese Klimaatwet) meegenomen worden. Het kabinet heeft 24,3 miljard euro beschikbaar gesteld om de doelen te behalen, het transitiefonds landelijk gebied. Aan de provincies wordt gevraagd verdere invulling te geven aan het NPLG via een brede gebiedsgerichte aanpak. Deze moeten de provincies in juli 2023 aanleveren aan het rijk.

Wat en hoe kan het bijdragen aan een betere biodiversiteit in de Duin- en Bollenstreek?

Het NPLG is ontstaan uit de noodzaak om natuur in Natura 2000-gebieden te herstellen en te beschermen (het tegengaan van verslechtering en het verbeteren van de staat van instandhouding van de natuur in elk Natura 2000-gebied). Centraal staat dus biodiversiteitsverbetering in de beschermde gebieden. Maar daartoe moeten er ook maatregelen genomen worden in de omliggende gebieden op het gebied van bodem, water en klimaat die ook een positieve uitwerking hebben op natuur. Dit biedt kansen voor de biodiversiteit in de Duin- en Bollenstreek, aangezien de duinen als Natura 2000-gebieden zijn aangewezen.


Vóór het bekendmaken van de doelen in het NPLG in juni 2022 was de provincie Zuid-Holland bezig met het uitwerken van het Programma Stikstofreductie en Natuurverbetering (PSN). In dezelfde maand heeft de provincie het Gebiedsplan 0.5 opgesteld dat uit de PSN voortvloeit. De doelen in dit plan zijn nog gebaseerd op enkel stikstofreductiedoelen; water en klimaat zijn dus nog niet inbegrepen. In dit gebiedsplan wordt over vier gebieden gesproken waar stikstofgevoelige natuur in ligt en waarvoor een gebiedsgerichte aanpak opgezet is, vastgelegd in gebiedsplannen. Een van deze gebieden is het gebied Duinen, waarmee de duinenrij tussen de provincie Noord-Holland en de Nieuwe Waterweg bedoeld wordt (Natura 2000-gebieden). Partners in dit gebiedsproces die relevant zijn voor de Duin- en Bollenstreek zijn onder andere de KAVB en het NPHD. Maatregelen die in dit gebied moeten leiden tot natuurherstel zijn o.a. het realiseren van NNN-gebieden en ecologische verbindingen. Ook wordt gekeken naar de transitie die het agrarisch gebied moet doormaken, maar hier is nog geen concrete invulling aan gegeven. Juli 2023 moet het Gebiedsplan 1.0 opgeleverd worden.


De provincie Zuid-Holland is nu bezig de regionale invulling van het NPLG te maken in het Zuid-Hollands Programma Landelijk Gebied (ZH-PLG). Het NPLG wordt vertaald door de provincie Zuid-Holland in een provinciebreed plan en in gebiedsgerichte aanpakken. Het Gebiedsplan 0.5 wordt verder uitgewerkt op basis van de doelen die het NPLG stelt. In het ZH-PLG wordt gesproken over drie kerngebieden: Kust en Duinen, Veenweiden, en Zuid-Hollandse Delta. In deze gebieden wordt samen met partners gekeken hoe de doelen (natuur, klimaat, en water) gehaald kunnen worden. De Duin- en Bollenstreek valt in het kerngebied Kust en Duinen. 

Hoe wordt deze bijdrage gerealiseerd?

Aan de startnotitie ZH-PLG wordt nog gewerkt, het is dus nog niet duidelijk hoe het gebiedsproces in het kerngebied Kust en Duinen eruit ziet.

Het realiseren van NNN-gebieden en ecologische verbindingen in het gebied Duinen conform het Gebiedsplan 0.5 is volgens de provincie Zuid-Holland het beschikbaar krijgen van grond het grootste knelpunt. De provincie is hierover in gesprek met grondeigenaren. Daarnaast zet de provincie in op de transitie van het agrarisch gebied, waarbij in het gebied Duinen de aanwezigheid van diverse agrarische bedrijven (melkveehouderij, bollenteelt, glastuinbouw) als moeilijkheid genoemd wordt. Voor deze transitie wordt dan ook nog geen inhoudelijke invulling gegeven. De provincie is in gesprek met vertegenwoordigers van de agrarische sector om tot een gemeenschappelijke visie te komen.

Zie ook

Website Nationaal Programma Landelijk Gebied van de Rijksoverheid

Zuid-Hollands Programma Landelijk Gebied

Aanpak stikstof provincie Zuid-Holland


Dit onderwerp is belicht vanuit onze eigen visie en interpretatie. De links verwijzen naar de geraadpleegde bronnen. Heb je een vraag of opmerking hierover, neem dan contact met ons op.